Մի որբ երեխա՝ ցնցոտիներ հագած, կուչ էր եկել հարուստ տների պատերի տակ: Մեջքը հենել էր մի հարուստ տան պատին և մեկնել էր ձեռքը դեպի մարդիկ: Նոր էր բացվել գարունը, մոտակա սարերը կանաչին էին տալիս, և գարնան անուշ արևը բարի աչքերով էր նայում ամենքին: Մայթերով անցուդարձ էին անում մարդիկ, և ոչ մի մարդ չէր նայում, չէր ուզում նայել խեղճ ու որբ երեխային: Երբ արևը կամաց-կամաց թեքվում էր մոտավոր կանաչ սարերի հետևը, սկսեց փչել մի ցուրտ քամի, և երեխան դողում էր՝ խե՜ղճ ու անտուն:
-Ախ, կարմիր արև, բարի՜ արև, դու էիր միայն ինձ տաքացնում, հիմա ո՞ւր ես գնում, թողնում ես ինձ մենակ՝ այս ցրտին ու խավարին. ես մայր չունեմ. ես տուն չունեմ, ու՞ր գնամ, ու՞մ մոտ գնամ… Վեր առ, տար ինձ քեզ հետ, անու՜շ արև…
Լալիս էր երեխան լուռ ու մունջ, և արցունքները գլոր-գլոր սահում էին նրա գունատ երեսից: Իսկ մարդիկ տուն էին դառնում, և ոչ ոք չէր լսում ու տեսնում նրան, ոչ ոք չէր ուզում լսել ու տեսնել նրան…
Արևը սահեց անցավ սարի մյուս կողմը, և էլ չերևաց:
-Բարի՜ արև, ես գիտեմ, դու գնացիր քո մոր մոտ… Ես գիտեմ, ձեր տունը ա՜յս սարի հետևն է, ես կգամ, կգամ քեզ մոտ, հիմա, հիմա…
Եվ խեղճ երեխան դողալով՝ հարուստ տների պատերը բռնելով, գնա՜ց, գնա՜ց, քաղաքից դուրս ելավ: Հասավ մոտավոր սարին. դժվար էր վերելքը, քարեր ու քարեր, ոտքը դիպչում էր քարերին, խիստ ցավում. բայց նա ուշադրություն չդարձնելով բարձրանում էր անընդհատ:
Մութն իջավ և կանաչ սարը սևերով ծածկվեց: Սարի գլխին փայլփլում էին աստղերը՝ կանչող, գուրգուրող ճրագների պես: Փչում էր սառը, խիստ քամին, որ ձորերի մեջ ու քարափների գլխին վայում էր. երբեմն թռչում էին սև գիշերահավերը, որոնք որսի էին դուրս եկել: Երեխան անվախ ու հաստատուն քայլերով գնում էր վերև, բա՜րձր, միշտ բա՜րձր. և հանկարծ լսեց շների հաչոց, մի քիչ հետո էլ լսեց մի ձայն խավարի միջից.
-Ո՞վ ես, ու՞ր ես գնում:
-Ճամփորդ տղա եմ, արևի մոտ եմ գնում, ասա, ո՞ւր է արևի տունը, հեռու՞ է, թե՞ մոտիկ:
Ճրագը ձեռքին մոտ եկավ մի մարդ և քնքուշ ձայնով ասաց.
-Դու հոգնած կլինես, քաղցած ու ծարավ, գնանք ինձ մոտ: Ի՜նչ անգութ են քո հայրն ու մայրը, որ այս մթանը քեզ ցրտի ու քամու բերանն են ձգել:
-Ես հայր ու մայր չունեմ, ես որբ եմ ու անտեր…
-Գնանք, տղաս, գնանք ինձ մոտ, – ասաց բարի անծանոթը և երեխայի ձեռքից բռնելով՝ տուն տարավ:
Նրա տունը մի խեղճ խրճիթ էր. օջախի շուրջը նստած էին բարի մարդու կինն ու երեխք փոքր երեխաները: Նրա խրճիթին կից մի մեծ բակում որոճում էին ոչխարները: Նա հովիվ էր, սարի հովիվ:
-Սիրելի երեխաներս, ձեզ եղբայր եմ բերել, թող չլինեք երեք եղբայր, լինեք չորս: Երեքին հաց տվող ձեռքը չորսին էլ կտա: Սիրեցեք իրար. եկեք համբուրեցեք ձեր նոր եղբորը:
Ամենից առաջ հովվի կինը գրկեց երեխային և մոր պես ջերմ-ջերմ համբուրեց. հետո երեխաները եկան և եղբոր պես համբուրեցին նրան: Երեխան ուրախությունից լաց էր լինում և նորից լալիս: Հետո սեղան նստեցին` ուրախ, զվարթ: Մայրը նրանց համար անկողին շինեց և ամենքին քնեցրեց իր կողքին: Երեխան շա՜տ էր հոգնած. իսկույն աչքերը փակեց ու անո՜ւշ-անո՜ւշ քնեց:
Երազի մեջ ուրախ ժպտում էր երեխան, ասես ինքն արևի մոտ է արդեն, գրկել է նրան ամուր ու պառկել է նրա գրկում տաք ու երջանիկ: Մեկ էլ սրտի հրճվանքից վեր թռավ և տեսավ, որ արևի փոխարեն գրկել է իր նոր եղբայրներին և ամուր բռնել է մոր ձեռքը: Եվ նա տեսավ, որ արևը հենց այս տան մեջ է, որ ինքը հենց արևի գրկում է…

Ավ. Իսահակյան

Перевести на русский язык.

У одного сиротского мальчика, одетого в лохмотья, дрожь пробирала тело, он прижался к стене богатого дома и протянул руку к людям. Весна только началась, близлежащие горы покрывались зеленью, а нежное весеннее солнце ласково смотрело на всех. Люди суетились по улицам, но никто не обращал внимания на бедного сироту. Когда солнце медленно скрылось за зелеными горами, подул холодный ветер, и мальчик дрожал — бедный и бездомный.

— Ах, красное солнце, доброе солнце, ты был единственным, кто меня грел, а теперь куда ты уходишь? Оставляешь меня одного в холоде и темноте. У меня нет матери, нет дома, куда мне идти, к кому? Встань, возьми меня с собой, доброе солнце…

Мальчик тихо плакал, слезы катились по его бледному лицу. Люди шли домой, никто не слышал и не видел его, никто не хотел видеть и слышать…

Солнце скрылось за горой и больше не появилось.

— Доброе солнце, я знаю, ты ушло к своей матери… Я знаю, ваш дом за этой горой, я приду к тебе, скоро, очень скоро…

И бедный мальчик, дрожа, держась за стены богатых домов, вышел из города. Он дошел до горы. Подъем был трудным, камни царапали ноги, было больно, но он не обращал внимания и продолжал подниматься.

Наступила ночь, зеленая гора покрылась тьмой. На вершине горы мерцали звезды, словно зовущие и ласкающие огоньки. Дул холодный, резкий ветер, который гнал в ущельях и на скалах черных ночных птиц, вышедших на охоту. Мальчик шел смело и уверенно, быстро, быстро. Вдруг он услышал лай собак, а затем голос из темноты:

— Кто ты и куда идешь?

— Я путник, иду к солнцу, скажи, где дом солнца, далеко ли он?

Человек с фонарем подошел и ласково сказал:

— Ты, наверное, устал, голоден и жаждешь, пойдем ко мне. Как же жестоки твои отец и мать, что бросили тебя в эту темноту и холод.

— У меня нет отца и матери, я сирота и бездомный…

— Пойдем, сынок, пойдем ко мне, — сказал добрый незнакомец и, взяв мальчика за руку, повел его домой.

Его дом был скромной хижиной. Вокруг очага сидели добрая жена и маленькие дети. Во дворе возле хижины паслись овцы. Он был пастухом, горным пастухом.

— Дорогие дети, я привел вам брата, пусть вас будет не трое, а четверо. Рука, которая кормит троих, накормит и четвертого. Любите друг друга, давайте поцелуем нашего нового брата.

Сначала жена пастуха обняла мальчика и тепло поцеловала его, словно мать. Потом дети подошли и поцеловали его как брата. Мальчик плакал от радости и снова плакал. Потом они сели за стол — радостные и веселые. Мать приготовила им кровать и уложила всех спать рядом с собой. Мальчик был очень устал, сразу закрыл глаза и сладко заснул.

Во сне он улыбался счастливо, словно уже у солнца, крепко обняв его и лежа в его тепле и счастье. Вдруг он проснулся от радости и увидел, что вместо солнца он обнял своих новых братьев и крепко держит за руку мать. И он понял, что солнце — это этот дом, что он в объятиях солнца…