Կար-չկար մի տղա, որն ամբողջ օրը սրան-նրան ձանձրացնում էր իր հարցերով: Հարցեր տալն, իհարկե, վատ բան չէ, ընդհակառակը, հարցասիրությունը գովելի է, բայց վատն այն է, որ այդ տղայի հարցերին ոչ ոք չէր կարողանում պատասխանել:

Ասենք՝ գալիս էր ու հարցնում.

-Ինչո՞ւ դարակները սեղան ունեն:

Մարդիկ զարմանքից աչքերը չռում էին կամ էլ հենց այնպես պատասխանում.

-Դարակները նրա համար են, որ նրանց մեջ որևէ բան դնեն, օրինակ՝ սպասք, դանակ, պատառաքաղ և այլն:

-Ես գիտեմ՝ ինչի համար են դարակները, բայց ինչո՞ւ դարակները սեղան ունեն:

Մարդիկ թոթովում էին ուսերը ու հեռանում:

Մի ուրիշ անգամ նա հարցնում էր.

-Ինչո՞ւ պոչը ձուկ ունի:

Կամ թե՝  ինչո՞ւ բեղերը կատու ունեն:

Տղան մեծանում էր, բայց շարունակում էր մնալ ինչուիկ և այն էլ ոչ թե սովորական, այլ՝ հակառակ ինչուիկ:

Մեծանալուց հետո էլ նա դիմում էր բոլորին զանազան հարցերով: Պարզ է, որ ոչ ոք չէր կարողանում պատախանել նրա հարցերին: Բոլորովին հուսահատվելով՝ հակառակ ինչուիկը տեղափոխվեց մի սարի գագաթ, իր համար խրճիթ շինեց և այնտեղ հնարում էր նոր-նոր հարցեր: Հնարում էր, գրում  տետրի մեջ, իսկ հետո մեծ տանջանքով աշխատում գտնել դրանց պատասխանները: Սակայն ամբողջ կյանքում նա այդպես էլ երբեք չգտավ իր հարցերի պատասխանները: Եվ ինչպե՞ս գտներ, եթե նրա տետրում գրված էր.«Ինչո՞ւ ստվերը բարդի ունի: Ինչո՞ւ ամպերը նամակ չեն գրում: Ինչո՞ւ նամականիշները գարեջուր չեն խմում»:

Աստիճանաբար նրա մորուքն աճեց, երկա~ր մորուք դարձավ. նա չէր էլ մտածում սափրել: Դրա փոխարեն նա նոր հարց հորինեց՝ «Ինչո՞ւ մորուքը դեմք ունի»:

Երբ նա մեռավ, մի գիտնական ուսումնասիրեց նրա կյանքը և զարմանալի հայտնագործություն արեց: Պարզեց, որ ինչուիկը սովոր էր գուլպաները շրջերես հագնել և այդպես էլ հագնում էր իր ամբողջ կյանքում: Հենց այդ պատճառով էլ մինչև վերջ չսովորեց ճիշտ հարցեր տալ:

Հապա նայիր քո գուլպաներին. ճի՞շտ ես հագել:

1. Տեքստի չորս բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դու՛րս գրիր այդ բառերը՝ լրացնելով բաց թողած տառերը:
   Ամբողջ,երբեք,դարձավ,անգամ:

—————————————————
—————————————————

—————————————————

• Ի՞նչ է նշանակում տեքստում հանդիպող շրջերես բառը:
  ա/երեսառած

բ/կամակոր   

գ/հակառակ կողմով +
դ/բոլորին հակառակ

• Գրի՛ր տեքստում ընդգծված բառերի հականիշները:
  սովորոկան-անսովոր              վատ-լավ

պարզ-բարդ              երկար-կարճ

—————————              ——————————
—————————              ——————————

• Տեքստի տրված բառերից  որո՞ւմ վերջածանց չկա.

ա/սովորական
բ/ինչուիկ
գ/բոլորովին
դ/գարեջուր

• Տեքստի տրված բառերից ո՞րն է դրված եզակի թվով.

ա/աչքերը        —————————————           

բ/ հարցերին     —————————————                     

գ/ դարակները  —————————————                     

դ/ խրճիթ          —————————————                      

• Տեքսից դու՛րս գրիր երկուական գոյական և ածական:

խրճիթ        սովորական
ստվեր    զարմանալի

• Վերականգնի՛ր տրված բայերի ուղիղ ձևերը:
  ա/ձանձրացնում է                ձանձրալի
  բ/չէր կարողանում               կարողանալ
  գ/դնեն                                    դնել
  դ/դարձավ                              դառնալ

• Գտի՛ր ընդգծված նախադասության ենթական ու ստորոգյալը:
  ենթակա       —ստվեր,ամպեր,նամակ,նամականիշներ,գարեջուր:

ստորոգյալ     —բարդի ունի,չեն գրում,չեն խմում:

• Ո՞րն է կլոր տարի դարձվածքի իմաստը.

ա/մի քանի տարի
բ/ամբողջ կյանքում
գ/ամբողջ տարին
դ/ տարվա կեսը

1. Այն ի՞նչն է, այն ի՞նչը.
   Մի փոքրիկ պապիկ,
   հագին հազար շապիկ:
                                     ————————————

1. Մեկ նախադասությամբ նկարագրի՛ր հարցասեր տղային:
   Տղան շատ հարցասեր էր և տարորինակ:
   
2. Ինչո՞ւ  էր դժվար պատասխանել տղայի հարցերին.

ա/հարցերը շատ էին դժվար
բ/տղան հետաքրքիր ինչուիկ էր
գ/տղան հակառակ ինչուիկ էր
դ/տղան անընդհատ հարցեր էր տալիս

1. Բոլորովին հուսահատվելով ̀ ի՞նչ արեց ինչուիկը:
   Գնաց շատ հեռու սարի գագաթին պատրաստեց մի խրճիթ և սկսեց նոր հարցեր հորինել:
2. Հորինի՛ր նմանատիպ երեք հարց ու պատասխանի՛ր:
   Ի՞նչու պատերը տուն ունեն, ի՞նչու կափարիչը գրիչ ունի,ի՞նչու մատերը ձեռք ունեն:
3. Նայի՛ր շուրջդ. գտի՛ր թարս հարցեր :

——————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————

Ճանապարհ, ժամանակ արագություն

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Հաշվի՛ր ավտոմեքենայի և ավտոբուսի արագությունները գիտենալով, որ ավտոմեքենան 240կմ ճանապարհն անցել է 3 ժամում, իսկ ավտոբուսը՝ 4 ժամում։ 240:3=80  240:4=60  Պատ.՝80,60:

2. Ավտոմեքենան առաջին 2 ժամում ընթացավ 80կմ/ժ արագությամբ, իսկ հաջորդ 2 ժամում՝ 20կմ/ժ-ով արագ։ Որքա՞ն ճանապարհ անցավ ավտոմեքենան այդ 4 ժամում։ 80×2=160  80+20=100  100×2=200  200+160=360  Պատ.՝360

3․ Զբոսաշրջիկը 3 ժ գնաց ավտոբուսով 80կմ/ժ արագությամբ, այնուհետև 2ժ գնաց ձիով 10կմ/ժ արագությամբ։ Դրանից հետո նրան մնաց անցնելու ևս 7կմ։ Որքա՞ն ճանապարհ էր նախատեսել անցնել զբոսաշրջիկը։80×3=240  10×2=20 240+20+7=267  Պատ.՝267

4․ Գնացքը երկու օրում միևնույն արագությամբ անցավ 1400կմ ճանապարհ։ Առաջին օրը նա գնաց 8ժ, իսկ երկրորդ օրը՝ 4ժ-ով ավելի։ Որքա՞ն ճանապարհ անցավ նա երկրորդ օրը։8+4=12  12+8=20  1400:20=70 70×8=560  12×70=840 Պատ.՝840

5․ A վայրից միաժամանակ միևնույն ուղղությամբ դուրս եկան երկու մեքենա։ Որքա՞ն կլինի նրանց միջև հեռավորությունը շարժվելուց 2ժ հետո, եթե նրանցից մեկի արագությունը 70կմ/ժ է, իսկ մյուսինը՝ 80կմ/ժ։ 70×2=140  80×2=160  160-140=20  Պատ.՝20

Տնային առաջադրանքներ

1․ Հեծանվորդը առաջին 2 ժամում ընթացավ 18կմ/ժ արագությամբ, հետո արագությունը 3կմ/ժ-ով փոքրացրեց և գնաց ևս 2 ժամ։ Նա  որքա՞ն ճանապարհ անցավ այդ 4 ժամում։ 18×2=36 18-3=15 15×2=30  36+30=66  Պատ.՝66կմ:

2․ Զբոսաշրջիկը 4 ժ գնաց ավտոբուսով 70կմ/ժ արագությամբ, այնուհետև 5ժ գնաց ձիով 20կմ/ժ արագությամբ։ Դրանից հետո նրան մնաց անցնելու ևս 5կմ։ Որքա՞ն ճանապարհ էր նախատեսել անցնել զբոսաշրջիկը։ 70×4=280  20×5=100  280+100+5=385  Պատ.՝385

3. Գյուղից դեպի սար միաժամանակ մեկնեցին երկու հեծյալ։ Որքա՞ն կլինի նրանց միջև հեռավորությունը մեկնելուց 40ր հետո, եթե նրանցից մեկի արագությունը 130մ/ր է, իսկ մյուսինը՝ 145մ/ր։ 130×40=5200  145×40=5800  5800-5200=600 Պատ.՝ 600

4․ Գտի՛ր այն եռանիշ թվերը, որոնց թվանշանների գումարը 4 է։ 202,121,112,211,220,310,301,103,130,400:

Ա

Ժամանակով Բաղդադ քաղաքում նստում էր Հարուն Ալ Ռաշիդ թագավորը։ Հարուն Ալ Ռաշիդ թագավորը սովորություն ուներ՝ շորերը փոխած ման էր գալիս իմանալու, թե ինչ է կատարվում իր մայրաքաղաքում։ Մի գիշեր էլ էսպես, դերվիշի շոր մտած, անցնելիս է լինում մի խուլ փողոցով։ Մի աղքատ տնակից երգի ու նվագածության ձայներ է լսում։ Կանգ է առնում, միտք է անում, միտք, հետաքրքրվում է ու ներս է մտնում։ Ներս է մտնում, տեսնում՝ դատարկ ու մերկ մի տնակ, կրակի դեմը փռած կարպետի վրա նստոտած տանտերն ու երաժիշտները։ Աղքատ ընթրիքի շուրջը բոլորած նվագում են, երգում ու զվարճանում։

– Խաղաղություն ձեզ, ո՛վ ուրախ մարդիկ,- ողջունում է դերվիշն ու խոնարհություն է անում տանտիրոջը։

-Բարով եկար, դերվիշ բաբա, համեցեք, միասին ուտենք աստծու տված մի կտոր հացն ու միասին ուրախանանք,- խնդրում է տանտերը։

Դերվիշին էլ նստեցնում են իրանց հետ ու շարունակում են քեֆը։

Գիշերվա մի ժամին տանտերը երաժիշտներին վճարում է իրենց հասանելիքն ու ճամփու դնում։ Երբ երաժիշտները հեռանում են, դերվիշը տանտիրոջը հարցնում է․

– Անունդ ի՞նչ է, բարեկամ։

– Հասան։

– Ամոթ չլինի հարցնելը, Հասան ախպեր, ի՞նչ արհեստի տեր ես դու, ի՜նչքան փող ես աշխատում, որ էսպես քեֆով ես անցկացնում քո ժամանակը։ — Քեֆը շատ փողով չի լինում, դերվիշ բաբա,— պատասխանում է տանտեր Ամենաչնչին ապրուստն էլ կարող է մարդ ուրախ վայելել։ Ես մի փինաչի եմ, չուստեր եմ կարկատում, օրը մի չնչին բան եմ վաստակում։ Երեկոները բերում եմ, մի մասը ապրուստի եմ տալիս, մյուս մասն էլ էս երաժիշտներին, որ տեսար։ Նստում ենք, ուրախանում։ Թե քեզ նման մի ազնիվ հյուր էլ աստված հասցնում է, ավելի լավ։

— Անպակաս լինի քո ուրախությունը, ո՛վ Հասան, բայց եթե հանկարծ աշխատանքիդ էդ բարակ աղբյուրն էլ կտրի, ի՞նչ պիտի անես։

— Ինչո՞ւ է կտրում, դերվիշ բաբա։

— Օրինակ, թագավոր է ու թագավորի քմահաճույք․ հանկարծ հրաման արավ, որ էլ փինաչությունը չպիտի լինի։

— Է՜հ, թագավորի դարդը կտրե՞լ է, ընկնի փինաչիների ետևից․․․ կամ ի՞նչ են արել նրան փինաչիները։ Երբ էդպես բան կպատահի, էն ժամանակ կմտածենք, այժմ քնենք, դերվիշ բաբա։ Աստված ողորմած է․ քեֆ անողին քեֆ չի պակսիլ։ Աշխարհքի բան է՝ ինչպես բռնես, էնպես էլ կերթա։

— Լա՛վ, աստված տա, որ էդպես լինի, բարեմաղթում է դերվիշն, ու քնում են։Բ

Առավոտը վաղ դերվիշը գնում է։ Նրա գնալուց հետո մունետիկները լցվում են Բաղդադի փողոցներն ու հրապարակները, գոռալով հայտարարում, թե թագավորի հրամանն է, փինաչիների խանութները փակ պիտի մնան, էսօրվանից էլ ոչ ոք իրավունք չունի էդ արհեստով պարապելու։ Զանցառուների գլուխները կթռչեն։

Խեղճ Հասանի ձեռքից էլ բիզը խլում են, վզակոթին տալով դուրս անում իր նեղլիկ խանութից ու դուռը փակում։

Մյուս գիշերը, դարձյալ դերվիշի շոր մտած, Հարուն Ալ Ռաշիդ թագավորը գնում է քաղաքը շրջելու։ Դարձյալ անցնում է էն փողոցով, ուր ապրում էր ուրախ Հասանը։ Դարձյալ երգի ու երաժշտության ձայներ է լսում նրա տանից։ Ներս է մտնում։

— Օ՜, բարով, բարով, դերվիշ բաբա, համեցեք, նստիր քո տեղը։

Նստում են, ուտում, խմում, ածում, երգում, ուրախանում մինչև կեսգիշեր։

Կեսգիշերին երաժիշտներն իրենց վարձն առնում են, հեռանում։ Մնում են տանտերն ու հյուրը։

— Գիտե՞ս ինչ պատահեց, դերվիշ բաբա։

— Ի՞նչ պատահեց։

— Հենց էն, ինչ որ դու գուշակեցիր երեկ իրիկուն։ Էսօր թագավորը հրաման հանեց, մեր արհեստն արգելեց․․․

— Ի՞նչ ես ասում,— զարմանում է հյուրը։— Հապա ո՞րտեղից փող գտար, որ էս գիշեր էլ քեֆ սարքեցիր։

— Մի կավե կուժ եմ գտել, հիմի էլ ջուր եմ ծախում։ Օրական ինչ աշխատում եմ, մի մասը տալիս եմ ապրուստի, մյուսը՝ երաժիշտներին ու դարձյալ քեֆ եմ անում։

— Իսկ եթե թագավորը ջուր ծախելն էլ արգելի՝ էն ժամանակ ի՞նչ ես անելու։

— Ջուր ծախելով թագավորին ի՞նչ վնաս ենք տալի, որ արգելի։ Եվ ինչո՞ւ էսօրվանից դարդ անեմ դրա համար։ Երբոր կարգելի, էն ժամանակ կմտածեմ։ Մի՛ վախենար, բարեկամ, երբեք չի պակսիլ մի կտոր հաց ու մի անկյուն, որ ես էնտեղ ուրախանամ։

— Անպակաս լինի ուրախությունը քո օջախից, ո՛վ Հասան,— բարեմաղթում է դերվիշն ու հեռանում։Գ

Առավոտը վաղ ամբողջ Բաղդադը թնդում է մունետիկների ձենից, թե Հարուն Ալ Ռաշիդ թագավորն էսպես է հրամայում, ջուրը աստծունն է, և էսօրվանից ոչ ոք իրավունք չունի փողով ծախելու։ Պատռել բոլոր ջրկիրների տիկերն ու ջարդել նրանց կժերը։

Աղքատ Հասանի կուժն էլ ջարդում են ջրի ճամփին ու դատարկ ետ ղրկում։ Մյուս գիշեր թագավորը կրկին դերվիշի շոր է հագնում ու գնում քաղաքը շրջելու։ Կրկին մոտենում է ուրախ Հասանի տանը։ Դարձյալ ուրախության ու երգի ձայներ։ Ներս է մտնում։

— Ա՜, դերվիշ բաբա՜, համեցե՜ք, համեցե՜ք, նստիր քո տեղը, քեֆ անենք, ցերեկը երկարացնենք, գիշերը կարճացնենք։ Ուրախանանք, դերվիշ բաբա, ավելի լավ է ուրախանալ, քան տրտմիլ։

— Իհարկե, ուրախությունը ավելի լավ է։ Ամենքս էլ մեռնելու ենք, ո՛վ կարող է՝ թող ուրախանա,— բացականչում է դերվիշն ու նստում Հասանի կողքին։

Գիշերվա մի ժամին երգիչներն իրենց վարձն առնում են ու հեռանում։ Մնում են դերվիշն ու տանտերը։

— Հասան ախպեր, էսօր ի՛նչ լսեցի, ասում են՝ թագավորը արգելել է ջուր ծախելը, ճշմարի՞տ է արդյոք։

— Ի՜նչպես չէ, ի՜նչպես չէ, ամենքիս ջրի ամաններն էլ ոչնչացրին։ Ա՛խպեր, դու կատարյալ մարգարե ես եղել. ինչ ասում ես՝ մյուս օրը կատարվում է։

— Հապա ի՞նչպես է, օր դու դարձյալ քեֆ ես անում։ Ո՞րտեղից ես գտել էս փողը։

— Երանի թե մարդու պակասը փողը լինի։ Փողի գտնելը հեշտ է, դերվիշ բաբա։ Գնացի մի գործատիրոջ մշակ մտա, օրական մի բան է տալիս, բերում եմ մի մասը ապրուստիս եմ անում, մյուսը երաժիշտներին եմ տալիս ու շարունակում եմ իմ քեֆը։ Բանը մարդու սիրտն է, դերվիշ բաբա։

— Ես իմ հոգին, արժե, որ էդ սրտով թագավորի պալատականը լինեիր դու,— բացականչեց դերվիշը։

— Վա՜հ, դերվիշ, քո ասածները կատարվում են ճշտությամբ, հիմի որ էս խոսքդ էլ կատարվի՞։

— Ինչո՞ւ չի կատարվիլ, աշխարհքում անկարելի բան չկա,— պատասխանեց դերվիշն, ու բաժանվեցին։Դ

Առավոտը վաղ տերության պաշտոնյաները կտրեցին Հասանի աղքատ տնակի դուռը։ — Էստե՞ղ է կենում քեֆ սիրող Հասանը։

— Ես եմ,— պատասխանեց զարմացած Հասանը։

— Թագավորի հրամանով հետևիր մեզ։

Ուղիղ պալատը տարան Հասանին։ Հայտնեցին, որ թագավորը իրեն պալատականի պաշտոն է տվել։ Պալատականի զգեստ հագցրին, մի թուր էլ կապեցին մեջքը ու կանգնեցրին պալատի մուտքերից մեկի առջև։ Ամբողջ օրը էն մուտքի առջև պարապ կանգնեց Հասանը։ Իրիկունը որ մթնեց, դատարկ ճամփու դրին տուն, թե՝ գնա՛, առավոտը ետ կգաս քո տեղը կանգնելու։

Գիշերը դարձյալ դերվիշի շոր մտավ Հարուն Ալ Ռաշիդ թագավորն ու գնաց քաղաքը շրջելու։

Գնաց, մոտեցավ Հասանի տանը։ Ականջ դրեց։ Զարմանքով լսեց, որ դարձյալ հնչում են երգն ու երաժշտությունը։ Հասանը քեֆ է անում դարձյալ։ Ներս մտավ։

— Դերվի՜շ, դերվի՜շ, քո տունը չքանդվի, արի, է՛․ երեկվա խոսքդ էլ կատարվեց, թագավորն ինձ պալատում պաշտոն է տվել։

— Ի՜նչ ես ասում։

— Աստված վկա։

— Եվ երևի շատ փող է տվել․․․

— Չէ՜, ինչ փող․ մի գրոշ չտվին։ Դատարկ տուն ղրկեցին։

— Հապա որտեղի՞ց ես փող գտել, որ դարձյալ քեֆ ես անում։

— Նստի՛ր, ասեմ որտեղից։ Մի թուր են կապել մեջքս։ Իրիկունը տուն գալիս մտածեցի, թե՝ հո ես մարդ չեմ սպանելու։ Տարա, պողպատի շեղբը (մեջը) ծախեցի, պողպատի փոխարեն փայտե շինել տվի, մեջը դրի, եկա տուն։ Եկա պողպատի փողով քեֆ սարքեցի։ Լավ եմ արել, չէ՞, դերվիշ․ ավելի լավ է ուրախություն ունենալ, քան մարդ սպանելու սուր։

— Հա՛, հա՛, հա՛,— ծիծաղեց դերվիշը։— Լավ անելը՝ լավ ես արել, Հասան, բայց եթե էգուց քեզ թագավորը հրամայի, թե՝ կտրի էս հանցավորի գլուխը, ի՞նչ ես անելու։

— Բերանդ բարի բաց արա, ա՛յ չարագուշակ դերվիշ,— բարկացավ Հասանը։ Հակառակի նման ինչ էլ ասում ես, կատարվում է. չե՞ս կարող մի լավ բան ասել…

Ու շատ վշտացավ Հասանը։ Սիրտը երկյուղ ընկավ, ամբողջ գիշերը չկարողացավ քնի։Ե

Իրավ որ, մյուս օրը թագավորը կանչեց Հասանին ու ամբողջ արքունիքի առջև հանդիսավոր հրամայեց, որ մի հանցավորի գլուխը կտրի։

— Հանիր թուրդ ու կտրի էս հանցավորի գլուխը։

— Ապրած կենաս, մեծ թագավոր,― պատասխանեց սարսափած Հասանը,— ես իմ օրում մարդու գլուխ չեմ կտրել, չեմ կարող։ Փորձված մարդիկ շատ կան քո պալատում․ հրամայի մի ուրիշը կտրի․․․

— Ես քեզ եմ հրամայում,— սաստեց թագավորը,— եթե մի վայրկյան էլ ուշացրիր, գլուխդ կթռչի։ Հանի՛ր թուրդ․․․

Էս խոսքի հետ թշվառ Հասանը մոտեցավ հանցավորին, ձեռքերը տարածեց ու աղաղակեց դեպի երկինք․

— Տեր աստված, արդարն ու մեղավորը դու գիտես։ Եթե էս մարդը մեղավոր է, ինձ ուժ տուր, որ մի զարկով թռցնեմ սրա գլուխը, իսկ եթե արդար է, թող փայտ դառնա իմ թուրը․․․

Ասավ, դուրս քաշեց թուրը․․․ Փա՜յտ։ Հրաշքի վրա պալատականները մնացին ապշած։ Էստեղ Հարուն Ալ Ռաշիդ թագավորը փառ-փառ ծիծաղեց ու ամեն բան բաց արավ, պատմեց իր պալատականների առջև։ Շատ ծիծաղեցին պալատականները ու շատ գովեցին թե՛ ուրախություն սիրող Հասանին, թե՛ թագավորին։ Ծիծաղեց մինչև անգամ էն դժբախտ հանցավորը, որ չոքած, վիզը մեկնած սպասում էր թրի զարկին։ Թագավորը բաշխեց հանցավորին իր կյանքը, իսկ Հասանին դառնալով՝ հռչակեց նրան իր սիրելի մարդը ամբողջ տերության մեջ ու լավ պաշտոն տվեց, որ միշտ աշխատի ու անպակաս ուրախ ապրի, ուրիշներին էլ սովորցնի ուրախ ապրել աշխարհքում։

դերվիշ-թափառական մարդ:

կարպետ-գորգ

փինաչի-վատ արհեստավոր

մունետիկ-Արքունական պաշտոնյա, որ բնակավայրում ի լուր ամենքի հայտարարում Էր թագավորական հրովարտակները, հրամանները:

զանցառու-օրինազանց:

տիկ-կենդանիների մորթու տոպրակ՝գինի կամ այլ հեղուկ լցնելու համար:

մշակ-Հողի աշխատավոր, երկրագործՀողի աշխատավոր, երկրագործ:

գռոշ-Չնչին քանակությամբ դրամ:

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Ինքնաթիռը քանի՞ կիլոմետր կթռչի 3 ժամում, եթե նրա թռիչքի արագությունը 800կմ/ժ է։  Լուծում.՝ 800×3=2400   Պատ.՝2400

2․ Հաշվի՛ր ավտոմեքենայի և գնացքի անցած ճանապարը 4 ժամում՝ իմանալով, որ ավտոմեքենան ընթացել է 70կմ/ժ արագությամբ, իսկ գնացքը՝ 15կմ/ժ-ով ավելի արագ։ Լուծում.՝ 70×4=280կմ 15×4=60կմ  280+60=340կմ Պատ.՝340 կմ

3․ Հեծյալը 130մ/ր արագությամբ A վայրից շարժվեց դեպի  5կմ300մ հեռավորության վրա գտնվող B վայրը։ Որքա՞ն ճանապարհ նա դեռ կունենա անցնելու շարժվելուց 30ր հետո։  Լուծում.՝ճանապարհ=30×130=3900 Պատ՝3կմ900մ:

4․ A և B վայրերից իրար ընդառաջ միաժամանակ դուրս եկան երկու ավտոմեքենա։ Առաջին ավտոմեքենան շարժվում էր 85կմ/ժ արագությամբ, իսկ երկրորդը՝ 90կմ/ժ արագությամբ։ Շարժվելուց 2ժ հետո նրանք հանդիպեցին։ Հաշվի՛ր A և B վայրերի միջև եղած հեռավորությունը։  Լուծում.՝85×2=170  90×2=180  170+180=350  Պատ.՝350կմ:

5. A վայրից հակադիր ուղղություններով միաժամանակ շարժվեցին երկու մեքենա։ Որքա՞ն կլինի նրանց միջև հեռավորությունը շարժվելուց 2ժ հետո, եթե մեքենաներից մեկի արագությունը 60կմ/ժ է, իսկ մյուսինը՝Լուծում՝60×2=120կմ 70×2=140   140-120=20   Պատ.՝20կմ

6․ Կովը մեկ օրում ուտում է 20կգ խոտ։ որքա՞ն խոտ է անհրաժեշտ՝ 5 կովի մեկ շաբաթ կերակրելու համար։Լուծում.՝7×20=140  140×5=700  Պատ.՝ 700կգ:

7․ Հաշվի՛ր, թե որքան ջուր է հոսում ծորակից 4 ժամում՝ գիտենալով, որ 1 ժամում հոսում է 240լ։ Լուծում.՝240×4=960լ Պատ.՝960լ:

Տնային առաջադրանքներ

1․Որքա՞ն ճանապարհ կանցնի կրիան 10 րոպեում, եթե նրա շարժման արագությունը 12մ/ր է։  10×12=120  Պատ.՝120մ

2․ Որքա՞ն ճանապարհ անցած կլինի արբանյակը թռիչքից 15վ հետո, եթե նրա թռիչքի արագությունը 8կմ/վ է։  15×8=120  Պատ.՝120կմ

3. Ավտոմեքենան 90կմ/ժ արագությամբ  A քաղաքից մեկնեց 360կմ հեռավորության վրա գտնվող B քաղաքը։ A քաղաքից դուրս գալուց 3ժ հետո որքա՞ն կլինի նրա հեռավորությունը B քաղաքից։ 360:90=4  3×90=270  360-270=90  Պատ.՝90կմ

4․ A և B վայրերից իրար ընդառաջ միաժամանակ դուրս եկան երկու ավտոմեքենա։ Առաջին ավտոմեքենան շարժվում էր 75կմ/ժ արագությամբ, իսկ երկրորդը՝ 80կմ/ժ արագությամբ։ Շարժվելուց 3ժ հետո նրանք հանդիպեցին։ Հաշվի՛ր A և B վայրերի միջև եղած հեռավորությունը։ 75×3=225  80×3=240 240+225=465  Պատ.՝465կմ:

5. A վայրից հակադիր ուղղություններով միաժամանակ շարժվեցին երկու մեքենա։ Որքա՞ն կլինի նրանց միջև հեռավորությունը շարժվելուց 3ժ հետո, եթե մեքենաներից մեկի արագությունը 50կմ/ժ է, իսկ մյուսինը՝ 65կմ/ժ։ 3×50=150  3×65=195   195-150=35 Պատ՝35կմ

6․ Կովը մեկ օրում ուտում է 20կգ խոտ։ որքա՞ն խոտ է անհրաժեշտ՝ 1 կովի մեկ շաբաթ կերակրելու համար։ 7×20=140  Պատ.՝140կգ

7․ Ծորակից 1ժամում հոսում է 240լ ջուր։ Քանի՞ ժամում կլցվի 2880լ տարողությամբ ջրավազանն այդ ծորակով։ 2880:240=12ժ  Պատ.՝12:

Ես դպրոցից դուրս եկա երկար քայլեցի դեպի տուն բայց ժանապարն տեսա կոնվետների խանութ: Ես մտա այտ խանութ դիպչեցի մի կոնֆետի նա դարցավ երկու հատ, հետո ինձ թվաց թր իմ աչքին է երեվում, գնացի մեկ ուիշ քաղցրավենիքի մոտ մեկ անգամ դիպչեցի նրան և նա դարցավ երկու հատ մեկ անգամել դիպչեցի նթան և նա դարցավ երեք հատ, բոլորը տեսնելով այտ ամենաը ինձ հրչակեցին երկրի թագուհի: Ով շատ աղքատ եր ես նրա հազար դրդմին դիպչեցի և դարցավ երկիու հազար, ով խնթրի առաջ էր կանգնում միյանքամից շնչակտուր վազում էր ինձ մոտ: Հետո բոլոր մարդիկ էլ դարձան ինձ նման և ինձ հանեցին թագուհու կոչումից, ուղակի ես համար մեկ կախարդուհին էի:

Հայաստանի հյուսիսում կա երկու շատ հետաքրքիր մարզ, որոնք հարուստ են պատմամշակութային հուշարձաններով ու տեսարժան վայրերով՝ Լոռին և Շիրակը։ Այս հրապարակմամբ կանդրադառնանք Լոռու տեսարժան վայրերին։

Լոռու գրեթե բոլոր հին քաղաքները, այսպես թե այնպես, կապված են լեգենդար անձանց՝ սպարապետների, լուսավորիչների, սրբերի ու նույնիսկ Հիսուս Քրիստոսի տասներկու աշակերտներից` Թովմաս առաքյալի հետ։

Լոռի բերդ

Ծովի մակարդակից 1500 մետր բարձրության վրա, երկու գետերի միախառնման վայրում գտնվող քաղաք-ամրոցից միայն փլատակներ են մնացել։

Բերդը հիմնվել է X դարում։ Միջնաբերդը ինը հեկտար տարածք է զբաղեցրել ու պաշտպանվել է մոտ 200 մետր երկարություն ունեցող բերդապարսպով, որի երկայնքով խրամ (ջրով լցված պաշտպանական փոս) է եղել։

Հայաստանի հարավի զբոսաշրջային գանձերը. հատուկ հետաքրքրասերների համար

Միջնաբերդի շուրջ տարածվող քաղաքը մոտ 30 հեկտար է զբաղեցրել։ Այն նույնպես պարսպապատ է եղել։ Այժմ դրանից միայն հիմքի մնացորդներն են մնացել։ Պեղումների արդյունքում այստեղ XI-XIII դարերի երկու բաղնիք են հայտնաբերել։ 

Տեղակայված լինելով մարդաշատ առևտրային ճանապարհների վրա՝ Լոռի բերդը եղել է միջնադարյան Հայաստանի ամենախոշոր բնակավայրերից մեկը։ Ծաղկուն ժամանակներում քաղաքը մոտ 10 հազար բնակիչ է ունեցել։

Ֆանտաստիկ գեղեցկություն. հայ նկարչուհին զարդարել է Պալացո Կոնտարինին. լուսանկարներ

Այս վայրը գրավում է  զբոսաշրջիկներին ոչ միայն իր պատմությամբ, այն նաև աշխարհագրական առումով է շատ հրապուրիչ. Լոռի բերդի փլատակների մոտից հիանալի տեսարան է բացվում դեպի խորունկ ձորը։

Սանահին վանական համալիր

X—XIII  դարերի միջնադարյան համալիրը, որը գտնվում է Դեբեդի կիրճի վերևի սարահարթի վրա, ներառված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ–ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում ու միջնադարյան Հայաստանի խոշորագույն հոգևոր ու մշակութային կենտրոններից է։ X-XI դարերում այս համալիրիր միաբանության անդամների թիվը հասնում էր 500-ի։ Նրանց շարքում կային գիտության ու մշակույթի գործիչներ։ Սանահինին կից գրչատուն կար, որտեղ դպիրներն ու գրիչները մատյաններ էին արտագրում։

Համարվում է, որ վանքը կառուցվել է այն վայրում, որտեղ դեռ IV դարում Գրիգոր Լուսավորիչը խաչքար էր տեղադրել։ Դա սուրբ Աստվածածին առաջին վանքն էր։ Սակայն Սանահինի ամենամեծ հուշարձանը Ամենափրկիչ եկեղեցին է։ Այս եկեղեցու հիշարժան գլխավոր պատկերներից մեկը եկեղեցու մանրակերտը ձեռքերում պահած Կյուրիկե ու Սմբատ արքաների քանդակն։

Արժե նշել, որ Սանահին գյուղը հայտնի է նաև նրանով, որ ըստ որոշ հետազոտողների, այստեղ է ծնվել Սայաթ Նովան։

Հաղպատ վանական համալիր

Սանահինից ոչ շատ հեռու Հաղպատի վանքն է, որը նույնպես ներառված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ–ի ցանկում։ Սա միջնադարյան Հայաստանի երևելի հուշարձան է, որն առանձնանում է ասիմետրիկ գծագրությամբ՝ գողտրիկ տեսարանի ֆոնին։

Վանքը փոքր սարավանդի վրա է՝ կիրճերով շրջապատված: Հիմնվել է 976 թվականին Աշոտ Գ Ողորմածի օրոք։

Ըստ ավանդազրույցի՝ նախ, հինվել է Սանահինը, որի  անվանումը մեկնաբանվում է, իբր՝ «սա նրանից հին է»։ Կառույցի վրա երկու վարպետ են աշխատել` հայր ու որդի։  Սակայն շինարարության ընթացքում նրանց միջև պարբերաբար տարաձայնություններ են առաջացել, ու մի անգամ վիճելիս որդին ասել է հորը, թե  ինքնուրույն կարող է վանք կառուցել։

Այդպես, ըստ առասպելի, հայտնվել է  Հաղպատը։ Երբ վանքն արդեն պատրաստ է եղել, բոլորը սպասել ծեր վարպետի գնահատականին։ Վերջապես, նա հրել է շարվածքի քարը և ասել. «Ա՜խ, պատ»: Այստեղ հայր և որդի գրկախառնվել են և հաշտվել։ Իսկ վանքն էլ «Հաղպատ» անվանումն է ստացել։

Ի դեպ, համալիրն արդարացրել է իր անվանումը. այս ընթացքում այն կանգուն է մնացել, չնայած բազմաթիվ երկրաշարժերին։ Այսօր Հաղպատը բարդ ճարտարապետական համալիր է, որը ասես մի փոքր քաղաք լինի, որտեղ հանգիստ կարելի է մոլորվել. վանքի շուրջ կառուցված շինությունները լաբիրինթոսներ են կազմում։

Ախթալայի բերդ ու վանք

Ճարտարապետական համալրը գտնվում է Դեբեդի կիրճի մեկ այլ սարահարթի վրա։ Այս վայրի պատմությունը պաշտոնապես սկսվում է X դարից, երբ այստեղ կառուցվել է Պղնձահանք բերդը։ Այն Տաշիր-Ձորագետի թագավորության համար ռազմավարական կարևորություն ունեցող պաշտպանական կառույց էր։ Երկու դար անց` 1188 թվականին, Կյուրիկյանների տոհմից Մարիամ արքայադստեր հրամանով բերդում Սուրբ Աստվածածնի եկեղեցի է կառուցվել։

Հատկանշական են այս եկեղեցու որմնանկարները, որոնք 960 քառակուսի մետր ընդհանուր մակերես ունեն։ Դրանք թվագրվում են XIII դարով։ Որմնանկարներն իրենց մակերեսով և սյուժեների հարստությամբ աննախադեպ են ոչ միայն Հայաստանի, այլև կովկասյան տարածաշրջանի համար։

Սուրբ Աստվածածնի եկեղեցու հետ կապված մի հետաքրքիր պատմություն կա։ Խորանի գմբեթային հատվածում պատկերված է գահին նստած Աստվածածինը` փոքրիկի հետ։ Սակայն Աստվածամոր դեմքը վնասված է։ Պատմությունը վկայում է, որ XIV դարում Լենկթեմուրը վանք է մտել ու տեսել է, որ այնտեղ մարդ չկա։ Բայց այդ պահին հանկարծակի մանկան լաց է լսվել։

Պատմական արդարությունը վերականգնվել է. Սուրբ Նիկողայոս վանքը փոխանցվել է հայ համայնքին

Լենկթեմուրը հասկացել է, որ եկեղեցում թաքստոց կա։ Ի դեպ, այդ թաքստոցը մինչ այժմ էլ պահպանվել է։ Սակայն զորապետին այդպես էլ չի հաջողվել գտնել դրա մուտքը։ Նա հրամայել է իր զինվորներին կրակ բացել եկեղեցու վրա։ Արդյունքում Աստվածամոր դեմքը վնասվել է, սակայն եկեղեցին կանգուն է մնացել։

Բանն այն է, որ եկեղեցին չորս կողմից զարդարված է խաչի տեսք ունեցող հարթաքանդակներով, իսկ ամենամեծը գտնվում է արևելյան կողմում։ Այդ խաչի մեջտեղը դատարկ է։ Ըստ լեգենդի` հրանոթից արձակված գունդը կպել է խաչի մեջտեղին ու հետ է մղվել` պահպանելով եկեղեցին։

Օձուն գյուղ

Օձունը Հայաստանի ամենահայտնի գյուղերից է։ Այն գրավում է ճանապարհորդներին, նախ և առաջ, իր դիրքով։ Գյուղը գտնվում է Դեբեդի կիրճի ձախակողմյան սարահարթին։ Հյուսիսից այն շրջապատում է Վիրահայոց լեռնաշղթան, հարավարևելքից` Գուգարաց լեռները, հարավից` Բազումի լեռները։ Գյուղ տանող ճանապարհն անցնում է ձորի ոլորաններով, մի փոքր վտանգավոր է, բայց այնտեղից գեղեցիկ տեսարաններ են բացվում։ Իսկ այստեղի արևածագերն ու մայրամուտներն անմոռանալի են։

Սակայն աշխարհագրական դիրքից բացի, Օձունը հետաքրքրական է նաև իր հնությամբ։ Այն Տաշիրի հնագույն բնակավայրերից է, միջնադարում մշակութային կենտրոնն է եղել։

Օձունն Ամենայն Հայոց կաթողիկոս (718-728թթ) Սուրբ Հովհաննես Իմաստասերի (Հովհաննես Գ Օձնեցի) ծննդավայրն է։ Նա հայ հոգևորականության ամենաանվանի ներկայացուցիչներից է եղել։ Հենց նա է գրել իր տեսակի մեջ առաջին հայկական եկեղեցու կանոնների հավաքածուն։ Սակայն կաթողիկոսի ամենամեծ վաստակն այն է, որ Հայաստանում արաբական տիրապետության ժամանակ նա կարողացել է կանխել քրիստոնյաներին բռնի հավատափոխ անելու ընթացքը։

Օձունը հայտնի է նաև նույնանուն վանքով, որը գտնվում է գյուղի կենտրոնում` բարձունքի վրա ու ցանկացած կետից երևում է։ Ավանդության համաձայն` I դարում Թովմաս առաքյալը Օձուն է հասել ու ապագա եկեղեցու տեղում օծել է երկու եպիսկոպոսի ու հինգ քահանայի։ Բնակավայրի անվանումն առաջացել է հենց «օծել» բառից։ Հայտնի է, որ Թովմաս առաքյալն իր հետ էր բերել Քրիստոսի բարուրաշորը, որն ըստ ավանդության, թաղված է Սուրբ Աստվածածնի եկեղեցու խորանի տալ։

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Ո՞ր շարքի բոլոր թվերն են պատիկ 2-ին։

124, 390, 2056, 278, 52, 260, 7

124, 6482, 3, 148, 472

226, 648, 9624, 7830, 7892 այս շարքի

2․ Տրված թվերը ներկայացրո՛ւ կարգային գումարելիների գումարի տեսքով և պատասխանի՛ր հարցերին։

65, 420, 1021

60+5   5միավոր,  չի բաժանվում, կենտ է:

400+20  0միավոր, բաժանվում է,զույգ:

1000+20+1  1միավոր, չի բաժանվում, կենտ:

Քանի՞ միավոր կա յուրաքանչյուր թվի միավորների կարգում։

Այդ թվերից ո՞րն է առանց մնացորդի բաժանվում 2-ի։

Այդ թվերից որո՞նք են կենտ, և որո՞նք՝  զույգ։

3. Ընտրի՛ր այն արտահայտությունները, որոնց արժեքը պատիկ է 2-ին։

120+1124 սա

1366-114 սա

2251+215+212 սա

4527-106-101 սա

1575-24-24

2×277-211

4․ Հետևելով օրինակին՝ կատարի՛ր բաժանում և ստուգի՛ր սրդյունքը։

Օրինակ՝

248։5=49(3մն)

Ստ․ 49×5+3=248

375:2=187(5մն) 187×2+5=379

375:5=75 75×5=375

375:10=37(5մն) 37×10+5=375

370:10=37 37×10=370

5․ Շախմատի խմբակում կա 11 տղա և 5 աղջիկ: Ամեն ամիս խմբակին միանում է 1 տղա և 3 աղջիկ: Քանի՞ ամիս անց խմբակում տղաների և աղջիկների քանակը կհավասարվի: Պատ.՝3 ամիս անց:

Տնային առաջադրանքներ

1․ Ո՞ր շարքի բոլոր թվերն են պատիկ 2-ին։

3200, 324, 185, 4, 506

2902, 8, 442, 334, 2256 այս շարքի

4388, 9, 880, 292

2․ Տրված թվերը ներկայացրո՛ւ կարգային գումարելիների գումարի տեսքով և պատասխանի՛ր հարցերին։

72, 503,  3250

70+2  2միավոր,  բաժանվում է, զույգ է:

500+3   3միավոր ,չի բաժանվում, կենտ է:

3000+200+50  0միավոր, բաժանվում է, զույգ է:

Քանի՞ միավոր կա յուրաքանչյուր թվի միավորների կարգում։

Այդ թվերից ո՞րն է առանց մնացորդի բաժանվում 2-ի։

Այդ թվերից որո՞նք են կենտ, և որո՞նք՝  զույգ։

3. Ընտրի՛ր այն արտահայտությունները, որոնց արժեքը պատիկ է 2-ին։

418+2109=2527

326+24=350 սա

2136-321=2467

1562-28=1534 սա

2×251=502 սա

2×277+212=766 սա

4․ Հետևելով օրինակին՝ կատարի՛ր բաժանում և ստուգի՛ր սրդյունքը։

Օրինակ՝

248։5=49(3մն)

Ստ․ 49×5+3=248

2090:2=1045 1090×2=2090

2794:5=558(8մն) 558×5+8=2798

2790:10=279  279×10=2790

2797:10=279(7մն)  279×10+7=2797

5․Հասմիկը, կարդալով օրական 12 էջ, ո՞րերորդ օրը կվերջացնի 124 էջանոց գրքի ընթերցումը։   Պատ.՝11-րդ օրը:

• Ի՞նչն է գերակշռում բանաստեղծության մեջ՝ գո՞ւյնը, թե՞ շարժումը: Պատասխանդ պատճառաբանի՛ր:
• Նկարի՛ր բանաստեղծությունը, ապա ձայնագրիր:
• Ո՞րն է բանաստեղծության գլխավոր իմաստն արտահայտող տողը: Դո՛ւրս գրիր և պատճառաբանիր, թե ինչու ես այդպես մտածում: Բաժնել, ջոկել չէր կարենում
• Ես այդպես եմ մտածում, որովհետև քամին իրենց ուզում էր բաժանել, բայց նրանք մնացին միյասին:

• Ի՛նքդ վերնագրիր բանաստեղծությունը: Երկու հավատարիմ ընկերները:
• Արձակ, գրավոր պատմի՛ր բանաստեղծությունը: Երկու սև ամպ լինում են ընկերներ և մի ուժգին քամի ուզում է բաժանել ամպերին, բայց նրան չի հաջողվում:

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ 1, 2, 5, 33, 28, 99, 405, 512, 777, 888, 1416, 1547, 5555, 15325, 152412 թվերից որո՞նք են զույգ, և որո՞նք կենտ։ զույգ-2,28,512,888,1416,152412: կենտ-1,5,33,99,405,777,1547,5555,15325:

2․ Որքա՞ն է երկու իրար հաջորդող զույգ թվերի տարբերությունը։ 2:

3․ Զու՞յգ են, թե՞ կենտ։ Պատասխանդ հիմնավորի՛ր օրինակներով։

148 թվի նախորդ և հաջորդ թվերը 147,149    կենտ

Երկու զույգ թվերի գումարը – զույգ

Երկու թվերի գումարը, որոնցից մեկը զույգ է, մյուսը կենտ20+3=23, կենտ:

4․ Կատարի՛ր գործողությունը։

44կմ-2կմ35մ =41կմ965մ

62տ210կգ-2տ280կգ=59տ930կգ

24օր-3օր6ժ=576-78=498

34կմ85մ+2կմ35մ=36կմ120մ

22տ210կգ+2տ880կգ=43տ90կգ

2օր16ժ+3օր9ժ=64+51=145ժ

5․ Գտի՛ր անհայտ բաղադրիչը։

3360:32=105

3232=168064:52

3018=5486-2468

22004=11233+10771

6. Երկու թվերի գումարը 480 է։ Այդ թվերից մեկը մյուսից մեծ է 5 անգամ։ Որո՞նք են այդ թվերը։

480։6=80

80×5=400

7. Ընտրի՛ր այն թվերը, որոնք տեղադրելով a-ի փոխարեն՝ երկու անհավասարություններն էլ միաժամանակ տեղի ունենան։

6000, 1184, 321, 418, 1, 1150, 1200, 324

a<1200     a>1125    1184,1150

a>4587     a<4595

8. Ի՞նչ մնացորդ կստացվի։

(30+1):3=10 (1մն)

(30+1):5=6 (1մն)

(30+1):10=3 (1մն)

9. 6 մեծ  և 4 փոքր պարկերում կա 38կգ ալյուր։ 4 մեծ և 4 փոքր պարկերում՝ 28 կգ ալյուր։ Որքա՞ն ալյուր կա մեծ և փոքր պարկերից յուրաքանչյուրում։  6-4=2  38-28=10  10:2=5  5×6=30   38-30=8  8:4=2

10․  Դասարանի 31 աշակերտներից 21-ը ցանկություն հայտնեց սովորել անգլերեն, իսկ՝ 18-ը՝ իսպաներեն։ Քանի՞ աշակերտ ցանկություն հայտնեց սովորել երկու լեզուներն էլ։ 21+18=39 39-31=8

Տնային առաջադրանքներ

1․ Թվարկի՛ր 33-ից մինչև 45-ը ներառյալ բոլոր կենտ թվերը։ 33,35,37,39,41,43,45:

2․ Որքա՞ն է երկու իրար հաջորդող կենտ թվերի տարբերությունը։ 2

3․ Զու՞յգ են, թե՞ կենտ։ Պատասխանդ հիմնավորի՛ր օրինակներով։

125 թվի նախորդ և հաջորդ թվերը 124,126   զույգ

Երկու կենտ թվերի գումարը  -զույգ

Որևէ զույգ թվի նախորդ և հաջորդ թվերը -կենտ

4․ Կատարի՛ր գործողությունը։

62դմ2սմ-5դմ8սմ=564սմ

12ժ20ր-2ժ40ր=580ր

82կգ-6կգ650գ=21կգ350գ

42դմ7սմ+5դմ8սմ=485սմ

12կգ650գ+6կգ450գ=19կգ100գ

12ժ20ր+2ժ40ր=900ր

5․ Գտի՛ր անհայտ բաղադրիչը։

10656։24=444

203=4872:24

2603+3637=6240

48216-215=48001

6․ Երկու թվերի գումարը 560 է։ Այդ թվերից մեկը մյուսից փոքր է 6 անգամ։ Որո՞նք են այդ թվերը։

560:7=80

80×6=480

7. Ընտրի՛ր այն թվերը, որոնք տեղադրելով a-ի փոխարեն՝ երկու անհավասարություններն էլ միաժամանակ տեղի ունենան։

6450, 1, 1240,  459,

a<1245        a>1200             1240

a>214       a<1800                459,1240

8. Ի՞նչ մնացորդ կստացվի։

(40+1):4=10(1մն)

(40+2):4=10(2մն)

(40+3):4=10(3մն)

9․ 7 մեծ և 5 փոքր պարկերում կա 38կգ բրինձ։ 7 մեծ և 7 փոքր պարկերում՝ 42կգ։ Որքա՞ն բրինձ կա մեծ և փոքր պարկերից յուրաքանչյուրում։ 42-38=4  4:2=2  38-10=28  28:7=4

10․ Երեք հաջորդական կանգառներում ավտոբուսից իջնում է 3 ուղևոր, բարձրանում՝ 4-ը։ Քանի՞ ուղևոր կար ավտոբուսում ամենասկզբում, եթե երեք կանգառներից հետո դարձավ 15 ուղևոր։ 15-3=12

Задание 1. Раскройте скобки.

Образец. Он договорился встретиться со (старые друзья). – Он договорился встретиться со старыми друзьями.

1. В комнату вошёл незнакомец с (большая борода и пышные усы).

В комнату вошёл незнакомец с большой бородой и пышными   усами.

• На экзамене можно пользоваться (простой калькулятор).

 На экзамене можно пользоваться простым калькулятором.

• Когда он был ребёнком, то мечтал стать (известный хирург). Когда он был ребёнком, то мечтал стать

  известным хирургом. 

• Ребята договорились о встрече и обменялись (телефонные номера).

Ребята договорились о встрече и обменялись телефонными номерами.

• Весь зал наслаждался (прекрасная музыка).

Весь зал наслаждался прекрасной музыкой.

• Я хочу поздравить вас с (профессиональный праздник).

Я хочу поздравить вас с профессиональным праздником.

• Дети смеялись над (забавные шутки) клоуна.

Дети смеялись над забавными шутками клоуна.

• С (большая радость) она вернулась домой.
• С большой радостью она вернулась домой.
• Он никак не мог помириться с (бывший враг).

       Он никак не мог помириться с бывшим врагом.

1. Ольга написала объявление (красный фломастер).

      Ольга написала объявление красным  фломастером.

Задание 2. Вставьте пропущенные словосочетания в нужной форме.

Используйте словосочетания: огромная армия, младшая сестра, большое внимание, дремучий лес, утренняя зарядка, грамматические ошибки, научный доклад, открытое небо, родные братья, далёкое озеро, обеденный стол.

1. Генерал командовал огромной армией.
2. Учёный долго работал над научным докладом.
3. Он пишет с грамматическими ошибками .
4. Разница между радными   была сразу видна.
5. Перед _____ он успел плотно позавтракать.
6. Зрители смотрели этот фильм с _____.
7. Концерт проходил под _____.
8. Широкая радуга стояла над _____, где-то за _____ шёл дождь.
9. Письмо мы нашли под _____.
10. Анна не хотела извиняться перед своей _____.

Задание 3. Раскройте скобки.

Образец. Каким спортсменом ты восхищаешься? (известный) – Известным.

1. С каким хлебом ты ешь бутерброд? (чёрный)
2. Над каким романом работал писатель? (исторический)
3. Перед каким магазином остановился автобус? (книжный)
4. Какой одеждой интересуется твоя сестра? (модная)
5. С какими ошибками мальчик написал диктант? (грубые)
6. Рядом с каким общежитием находится метро? (студенческое)
7. За какими продуктами Анна пошла в магазин? (молочные)
8. С какой сестрой она встретилась? (младшая)

Задание 1. Раскройте скобки.

Образец. Он договорился встретиться со (старые друзья). – Он договорился встретиться со старыми друзьями.

1. В комнату вошёл незнакомец с (большая борода и пышные усы).

В комнату вошёл незнакомец с большой бородой и пышными   усами.

• На экзамене можно пользоваться (простой калькулятор).

 На экзамене можно пользоваться простым калькулятором.

• Когда он был ребёнком, то мечтал стать (известный хирург). Когда он был ребёнком, то мечтал стать

  известным хирургом. 

• Ребята договорились о встрече и обменялись (телефонные номера).

Ребята договорились о встрече и обменялись телефонными номерами.

• Весь зал наслаждался (прекрасная музыка).

Весь зал наслаждался прекрасной музыкой.

• Я хочу поздравить вас с (профессиональный праздник).

Я хочу поздравить вас с профессиональным праздником.

• Дети смеялись над (забавные шутки) клоуна.

Дети смеялись над забавными шутками клоуна.

• С (большая радость) она вернулась домой.
• С большой радостью она вернулась домой.
• Он никак не мог помириться с (бывший враг).

       Он никак не мог помириться с бывшим врагом.

1. Ольга написала объявление (красный фломастер).

      Ольга написала объявление красным  фломастером.

Задание 2. Вставьте пропущенные словосочетания в нужной форме.

Используйте словосочетания: огромная армия, младшая сестра, большое внимание, дремучий лес, утренняя зарядка, грамматические ошибки, научный доклад, открытое небо, родные братья, далёкое озеро, обеденный стол.

1. Генерал командовал огромной армией.
2. Учёный долго работал над научным докладом.
3. Он пишет с грамматическими ошибками .
4. Разница между родными братьями  была сразу видна.
5. Перед утренний зарядки он успел плотно позавтракать.
6. Зрители смотрели этот фильм с большим вниманием.
7. Концерт проходил под открытым небом.
8. Широкая радуга стояла над далекой озерой, где-то за дремучим лесом шёл дождь.
9. Письмо мы нашли под обедним столом.
10. Анна не хотела извиняться перед своей младшей сестрой.

Задание 3. Раскройте скобки.

Образец. Каким спортсменом ты восхищаешься? (известный) – Известным.

1. С каким хлебом ты ешь бутерброд? (чёрный)черным.
2. Над каким романом работал писатель? (исторический)историческим.
3. Перед каким магазином остановился автобус? (книжный)книжным.
4. Какой одеждой интересуется твоя сестра? (модная)модной.
5. С какими ошибками мальчик написал диктант? (грубые)грубыми.
6. Рядом с каким общежитием находится метро? (студенческое)студенческим.
7. За какими продуктами Анна пошла в магазин? (молочные)молочными.
8. С какой сестрой она встретилась? (младшая)младшей.